LỄ TRAO GIẢI VHNT ĐẤT MỚI 2019 CỦA GIÁO PHẬN XUÂN LỘC
Bùi Công Thuấn
(Tường thuật)
Đức Giám mục Giuse Đinh Đức Đạo (Giám mục giáo phận Xuân Lộc) khai mạc Lễ trao giải VHNT Đất Mới 2019
***
Sáng ngày 11/11/2019, tại hội trường Tòa Giám Mục Xuân Lộc, giáo phận Xuân Lộc đã tổ chức trao giải Văn hóa nghệ thuật Đất Mới lần thứ IX. Có sự hiện diện của Đức cha Giuse Đinh Đức Đạo, Giám mục giáo phận và Đức cha Đaminh Nguyễn Chu Trinh, nguyên Giám mục giáo phận (2004-2016), người khởi xướng giải từ 2011, và đông đảo các Linh mục, tu sĩ, chủng sinh Đại chủng viện, các tác giả đạt giải và khách mời.
Tham gia giải năm nay có các tác giả đến từ hầu khắp các giáo phận trong cả nước. Tổng giáo phận Sài Gòn có 175 tác giả, Tổng giáo phận Huế có 20 tác giả. Tổng giáo phận Hà Nội có 23 tác giả. 77 tác giả ngoài Công giáo.
Giải được trao cho 40 tác phẩm thuộc các bộ môn: Ca khúc, Thơ, Truyện ngắn, Truyện dài, Kịch bản văn học và Ảnh nghệ thuật. Đặc biệt có 2 tác giả thuộc giáo phận Hưng Hóa (vùng Tây Bắc: Phú Thọ, Yên Bài, Lào Cai, Lai Châu, Sơn La) đạt giải truyện ngắn và truyện dài.
Chương trình trao giải được tổ chức xen kẽ chương trình văn nghệ trình diễn các ca khúc đạt giải, kết thúc bằng một kịch ngắn giàu ý nghĩa nhân văn.
NHẬN XÉT CÁC THỂ LOẠI CỦA BAN VĂN HÓA GP XUÂN LỘC
(Lm Võ Tá Khánh-Trăng Thập Tự, ngưới đứng bìa trái, trao giải Truyện dài và Kịch)
GIẢI CA KHÚC:
| STT | TÁC PHẨM | TÁC GIẢ | HẠNG |
| 1 | Núi Cúi Đất Mới | Pet Phạm Văn Binh | I |
| 2 | Phúc ân đời con | Antôn Mai Bá Lộc | II |
| 3 | Như giọt sương mai | Tôma Hồ Hoàng Diệp | III |
| 4 | Chúa là tình yêu II | Dom. Thân Văn Tận | KK 1 |
| 5 | Nụ cười Giêsu | Maria Nguyễn Thị Hậu | KK 2 |
| 6 | Xin thánh hóa gia đình | GB. Phạm Kim Huy | KK 3 |
| 7 | Tình yêu Chúa ngọt ngào | Jos Nguyễn Xuân Quyền | KK 4 |
Có 52 ca khúc của 20 tác giả tham gia.
Về phần nội dung, các ca khúc theo sát chủ đề mục vụ của giáo phận: Gia đình hãy là dấu chỉ lòng Thương xót Chúa, ca ngợi tình thương Chúa qua công trình Tạo dựng, Cứu chuộc, cũng như tiếp tục chủ đề hướng về Đức Mẹ Vô Nhiễm – Núi Cúi, về cuộc đời Dâng hiến, ……
Về nghệ thuật, chất lượng nghệ thuật các ca khúc dự thi đều hơn năm trước. Một số bài có ý tưởng hay, nét nhạc đẹp. Nhiều bài còn bị lỗi về ca từ hoặc bố cục.
Ban Thánh nhạc giáo phận ghi nhận có một số tác giả rất nhiệt tình, gửi viết nhiều ca khúc, rất đáng khích lệ.
GIẢI THƠ VHNT ĐẤT MỚI 2019
| TT | Tác giả | Tác phẩm | GP | Giải |
| 1 | Phaolô
Trần Trung Hậu
|
Tập thơ: Châm ngôn Kinh Thánh diễn thơ (31 chương) | Sài Gòn | Giải I |
| 2 | Giuse
Nguyễn Hữu Tâm |
Tập thơ: Các thánh Tử Đạo Việt Nam (Tập thơ) |
Xuân Lộc |
Giải II |
| 3 | Catarina
Nguyễn Thị Lam |
Tập thơ: Khúc Thần nhạc
(21 bài các Thánh Tử đạo) |
Xuân Lộc | Giải III |
| 4 | Petrus
Dương Kim Quới
|
Tập thơ: Nữ tỳ Thánh Thể
(Thơ song ngữ Pháp-Việt) |
Xuân Lộc | KK 1 |
| 5 | Maria
Đinh Thị Ngọc Liên |
Tập thơ: Tiếng chiều
(tập thơ-114 bài) |
Xuân Lộc | KK 2 |
| 6 | Lasan Ngô Văn Vỹ | Tập thơ: Sống đạo
(tập thơ 64 bài) |
Đà Lạt | KK3 |
| 7 | Trần Đức Tín | Chùm thơ Quê hương. | Sài Gòn | K K 4
|
Có 38 tác giả, 10 tập thơ; 600 bài thơ. Đa số là thơ phong trào, có ít thơ chuyên nghiệp.
Nội dung tập trung về các đề tài Đức Mẹ, bảo vệ thai nhi, về Các thánh tử đạo Việt Nam, diễn thơ Sách Châm ngôn- Kinh thánh, về Sống đạo, về đời dâng hiến. Tác giả ngoài Công giáo viết về công ơn cha mẹ , thơ tình, thơ quê hương. Có tác giả viết thơ Thiền…
Về nghệ thuật thơ, có hai mảng nghệ thuật: Thơ quần chúng và thơ chuyên nghiệp. Thơ viết cho công chúng gần với ca dao dân ca, thơ dễ thuộc, dễ nhớ, hình ảnh thơ là hình ảnh biểu cảm. Các tác phẩm Diễn thơ sách Châm ngôn, diễn thơ hạnh các thánh tử đạo Việt Nam, thơ Sống đạo là những tác phẩm có giá trị đặc sắc.
Thơ của các tác giả chuyên nghiệp có 2 tập thơ Khúc Thần nhạc (21 bài), tập thơ Tiếng chiều (114 bài), chùm thơ 4 bài về bảo vệ thai nhi (TG16), và chùm thơ 6 bài về quê hương, về mẹ (TG17) có tính nghệ thuật vượt trội. Các tác giả có ý thức tìm tòi sáng tạo những tứ thơ mới, những cách diễn đạt mới. Có tác giả tiếp cận được với thơ Việt Nam đương đại. Dù vậy. Chưa có tác giả nào thực sự mới. Tập thơ Khúc thần nhạc mang phong vị thơ Hàn Mặc Tử, câu chữ bay bổng hoa mỹ. Tập thơ Tiếng chiều đa số là thơ 7 chữ, thơ 8 chữ, kiểu thơ lãng mạn trước1945. Nhiều bài có tứ thơ hay.
Ban tổ chức trân trọng tất cả mọi sáng tạo nghệ thuật, song trong phạm vi giải, Ban tổ chức không xét trao giải những tác phẩm nằm ngoài tiêu chí. Ban tổ chức chân thành cám ơn tất cả các tác giả đã tham gia giải và mong được đọc những tác phẩm mới của các tác giả trong lần trao giải 2020. Kính mong các tác giả chú ý đến tư tưởng nhân văn của tác phẩm để góp phần xây dựng văn minh tình thương và văn hóa sự sống.
(Một phần hội trường)
GIẢI TRUYỆN NGẮN VHNT ĐẤT MỚI 2019
| TT | Tác giả | Tác phẩm | GP | Giải |
| 1 |
Maria Phạm Thị Yến |
Người gác đền | Thanh hóa | Giải I |
| 2 | M. Innocentio
Nguyễn Thị Duyên |
Tin là không ngừng hy vọng | Xuân Lộc | Giải II |
| 3 | Giuse
Nguyễn Ngọc Bích |
Những bắp ngô
của thằng Tráng |
Hưng Hóa | Giải III |
| 4 | Phêrô
Phạm Minh Châu |
Một lần vấp ngã | Nha Trang | KK 1 |
| 5 | Phanxicô X.
Cao Dương Cảnh |
Trái cấm tân thời | Cần Thơ | KK 2 |
| 6 | Maria
Nguyễn Thị Hồng Lài |
Một đời hiến thân
|
Sài Gòn | KK 3 |
Có 133 truyện ngắn và 08 truyện vừa. Nội dung về sống đạo (63 truyện), về đời dâng hiến (15 truyện). Nội dung, chủ đề ngoài Công giáo (35 truyện có). Không thuộc thể loại truyện (26 bài). Đó là những bài cảm nhận, bài ghi chép, tùy bút và cả những bài văn nghị luận.
Truyện về “đời dâng hiến” khám phá nhiều chiều kích đời tu. Có những truyện cảnh báo về những thử thách của đời tu (Trái cấm tân thời, Mùa xuân chốn địa đàng); có truyện cảm động về sự hy sinh tình yêu lứa đôi để tìm một tình yêu lớn hơn là tình yêu Giêsu (Chung một tình yêu, Mùa phượng cuối, Tiếng gọi của tình yêu ). Đặc sắc là những truyện về các Linh mục, tu sĩ nam, nữ dấn thân cho đoàn chiên, lan tỏa lòng thương xót của Chúa đến mọi cảnh đời. (Góc tối cuộc đời, Những bắp ngô của thằng Tráng và Những con ma lá ngón, Người gác đền, Những mảnh đời ghép lại và Tìm lại tình yêu, Một đời hiến thân)
Số lượng truyện về chủ đề sống đạo khá phong phú. Nhiều tác giả lên tiếng báo động với bạn đọc Công giáo về những thái độ và hành động cần phải có để giữ vững đời sống đức tin. Thảm kịch trong tình yêu là do sự lầm lỡ, sự lừa gạt (Chờ xuân, Ngã tư, Chấp nhận làm mẹ đơn thân, Mẹ ơi xin đừng giết con, Cơn mưa đầu mùa hạ, Hoa khôi một thời. Những chuyện ngoại tình, ly dị, đời sống bê tha trong gia đình Công giáo cũng đáng báo động (Một lần vấp ngã, Lạy Chúa xin cứu ba con. ). Những mảnh đời bất hạnh được nhiều tác giả quan tâm (Biển của đời người, Ngưới mẹ bất đắc dĩ . Nhiều tác giả cũng ghi nhận được những gương sáng sống đạo (Trung thành đọc kinh tối, Gia đình anh mù xứ Quảng, Bó rau nghĩa tình, Lửa Lời Chúa
Truyện ngắn Đất Mới cũng khai thác đề tài thời sự “nóng” trong đời sống tinh thần của người trẻ. Người trẻ phải đối mặt với tà thuyết của đạo Đức chúa trời Mẹ (truyện Đối mặt). Người trẻ còn phải đối mặt với những cám dỗ tha hóa (Phục sinh tâm hồn). Truyện Tin là không ngừng hy vọng là trải nghiệm hiện sinh trong những ngày cuối cùng của Minh Diệu, một sinh viên Kiến trúc bị ung thư máu.
Nhiều truyện ngoài Công giáo thể hiện được giá trị “văn hoá sự sống và tình thương” trong truyền thống lâu đời của dân tộc. Truyện Người vẽ mắt ghe kể những câu chuyện kỳ lạ của ông Ba Mắt ghe. Chân dung đồng hoa cải là câu chuyện cảm động về tình mẹ. Khóa mở lòng là chuyện của người mẹ nghèo có đứa con hay ăn trộm tiền của mẹ. bà đã cảm hóa con bằng tình thương yêu. Truyện Thầy Hùng áo trắng ca ngợi người thầy giàu lòng nhân ái đã cảm hóa được cậu học sinh cá biệt, ăn chơi, ngang ngược hỗn láo với thầy. Đẻ thuê là thái độ sống của chị Thu. Gia đình chị làm ăn thất bại. Chồng chị say xỉn nợ nần chồng chất. Chị phải nhận đẻ thuê để có tiền trả nợ. Nhưng đến khi đi sinh con, chị đã giữ đứa bé lại và bỏ trốn không giao con cho bọn xấu vì không muốn đưa bé rơi vào tay bọn ma túy. Nàng dâu tuổi Hợi là hình ảnh người dâu thảo hiền, dù gặp nghịch cảnh chồng lăng nhăng nhưng vẫn giữ trọn đạo thủy chung. Nàng được mẹ chồng yêu quý và bảo vệ. Có khá nhiều truyện miêu tả những cảnh đời, những tấm lòng rất xúc động như Chuyện ông Bô, Bến mơ, Những cánh thư, Nàng lọ lem, Tận nỗi sương đêm, Chuyện không cũ bao giờ,…
Những truyện sau đây không phù hợp với tiêu chí xét trao giải: Truyện ở Xứ đạo Hắc Ám sai lạc về tín lý (truyện Tiến về phía Chúa, Trò chuyện với Chúa, Bến đò cuối). Truyện có những tình tiết miêu tả như phim hành động kiểu xã hội đen (Ruồi, Cá lóc, Ngón tay khô). Truyện khai thác yếu tố sex với mục đích thiếu thiện ý (Ngày hạnh phúc…).
Về nghệ thuật, truyện ngắn Đất Mới 2019 xuất hiện nhiều tác giả có nghệ thuật viết rất chuyên nghiệp, chủ đề sâu sắc, giàu chất văn chương, ngôn ngữ có phong cách. Đặc biệt tác giả của Tin là không ngừng hy vọng tiếp cận được lối viết “dòng ý thức” của văn chương Hiện Sinh tác giả Người vẽ mắt ghe khai thác được nguồn giai thoại truyền thuyết dân gian Nam bộ.
Hiện thực được khám phá ở bề rộng của không gian và thời gian. Từ vùng sông nước Nam bộ (Về với Sóc Trăng, Người vẽ mắt ghe, Bóng đời) đến những cảnh đời thê thảm của người dân miền cao Tây Bắc (Người gác đền, Những con ma lá ngón). Từ đồng bằng Bắc bộ với những tàn tích của xã hội cũ (Tiến về phía Chúa) đến hành trình dấn thân của người trẻ trên Tây Nguyên (Cô gái Sài Thành và anh mù miền cao nguyên). Có tác giả dẫn người đọc lên thiên đàng Trò chuyện với Chúa, có tác giả chia sẻ với người đọc trải nghiệm bị chìm tàu trên biển tưởng chết 100% nhưng rồi được Chúa cứu (Dưới đại dương)
Truyện ngắn 2019 được viết bằng hai xu hướng. Xu hướng tiếp cận hiện thực chân thực (xin gọi tắt là truyện hiện thực) và xu hướng hư cấu lãng mạn (xin gọi tắt là truyện lãng mạn). Xu hướng hiện thực có nhiều chất ký và nghiêng về văn chương chính luận. Xu hướng hư cấu lãng mạn vượt lên hiện thực chiếm đa số trong trong các truyện tham dự giải. Rất tiếc nhiều truyện trong xu hướng này chưa đạt được sự chân thực nghệ thuật (Kẻ quá giang, Trò chuyện với Chúa, Lửa Lời Chúa, Hoa trái tình yêu, Bến đò cuối, Sự nở muộn của hoa thập tự, Thầy Hùng áo trắng, Cánh diều mùa đông, Khạc nhổ lên trời, Ruồi, Con cóc, Đẻ thuê, Cà thọt... )
Ban tổ chức mong được tiếp tục đọc những truyện hay trong mùa giải 2020, kỷ niệm 10 năm Giải VHNT Đất Mới.
(Niềm hân hoan trong ngày văn hóa nghệ thuật của giáo phận Xuân Lộc)
GIẢI TRUYỆN DÀI ĐẤT MỚI 2019
Không có giải nhất
| STT | Tác giả | Tác phẩm | GP | Giải |
| 1 | M.Vinh Sơn Nguyễn Thị Chung | Chàng xe ôm
|
Xuân Lộc | Giải 2 |
| 2 | Maria Goretty Nguyễn Thị Xuân | Ngã tư thập tự
|
Xuân Lộc | Giải 3 |
| 3 | Giuse Lê Ngọc Thành Vinh | Maria ngoại truyện
|
Hà Nội | KK 1 |
| 4 | Giuse Phạm Hồng Đức | Xa xứ
|
Xuân Lộc | KK 2 |
| 5 | Maria Đỗ Thị Hồng Nhanh | Đời làm hạt
|
Hưng Hóa | KK 3 |
Số lượng tác phẩm: 10 truyện dài của 10 tác giả.
Viết về Đời dâng hiến, có 3 truyện, ghi lại hình ảnh nữ tu phục vụ những cảnh đời bất hạnh. Các Sr gặp không ít khó khăn. Sự tín thác nơi Chúa và ơn Chúa nâng đỡ đã giúp người nữ tu vượt qua được những trở ngại quá sức mình (truyện Đời làm hạt, Ngã tư thập tự và Nơi ấy bình yên). Một truyện viết về sứ vụ Linh mục (truyện Hai quả thận). Lm Nguyễn Thành Tâm vâng lời Bề trên phục vụ người bịnh phong tại Somali. Mấy lần ngài suýt bị thổ phỉ giết chết, nhưng không vì thế mà lòng nhiệt thành phục vụ Chúa trong hình hài những con người khốn khổ bị vơi cạn. Ơn Chúa đã giữ gìn ngài.
2 truyện viết về việc kiếm sống và thử thách đức tin của người trẻ (Chàng xe ôm & Xa xứ). Những người trẻ này từ miền Bắc, miền trung vào Sài Gòn kiếm sống. Họ gặp bao gian nan. Nhờ ơn đức tin Chúa ban cho thông qua hành động yêu thương của cha sở và của những người Công giáo tốt, họ đã đứng vững và đạt được hạnh phúc.
Có 1 truyện thánh (Maria ngoại truyện) và 1 cuốn sách giảng về triết học lồng trong một cốt truyện đơn giản (Ngược dòng). Sau mưa là truyện nằm ngoài tiêu chí. Truyện miêu tả đời sống của một gia đình Phật tử, mọi người đều quy y. Nhân vật Huy cũng muốn trở thành Bồ tát.
Về nghệ thuật, nhiều tác giả có ngòi bút viết truyện dài chuyên nghiệp. Có khả năng kiến tạo một cốt truyện phức tạp, ngòi bút đi sâu vào nhiều cảnh đời để khám phá thế giới nội tâm và đời sống tâm linh. Tư tưởng nhân văn Công giáo được thể hiện phong phú. Nhiều truyện giàu phẩm chất văn chương. Điểm hạn chế là sự hư cấu có khi quá đà, vượt qua giới hạn của bút pháp hiện thực. Truyện Hai quả thận, Xa xứ, Chàng xe ôm và Nơi ấy bình yên có những hư cấu như thế.
GIẢI KỊCH BẢN VHNT ĐẤT MỚI 2019
Không có giải chính thức.
| TT | Tác giả | Tác phẩm | Giáo Phận | Giải |
| 1 | Giuse
Nguyễn Đức Tuyển |
Bữa tiệc tình yêu | Bắc Ninh | KK 1
|
| 2 | Têrêsa
Phạm Thị Thanh Lam |
Giọt nước long lanh | Đà Lạt | KK 2
|
| 3 | Maria
Nguyễn Thị Kim Khánh |
Thánh Đaminh và
tràng Mân Côi |
Sài Gòn | KK 3
|
Về Nội dung, các kịch bản đều cố gắng xây dựng một chủ đề hướng thiện. Đó là tình cảm mẹ con (kịch Huyền thoại mẹ), đạo hiếu (kịch Chữ hiếu), lòng nhân ái (kịch Chúa thương chúng ta, Giọt nước long lanh). Có 2 kịch bản xây dựng nội dung từ Kinh thánh (Kịch Bữa tiệc tình yêu và Thánh Đaminh và trang Mân Côi).
Về nghệ thuật, tính kịch mờ nhạt. Nội dung kịch chỉ là câu chuyện được kể trôi đi nhưng trong thể loại văn xuôi. Hành động kịch đơn giản. Nhân vật kịch chưa được xây dựng hoàn chỉnh. Kịch bản Thánh Đaminh và tràng Mân côi chỉ là cuộc đối thoại giữa mẹ và con trai. Đây là một kịch bản chưa hoàn chỉnh. Kịch bản Bữa tiệc tình yêu sử dụng các làn điệu Quan họ Bắc Ninh dựng lại cảnh Chúa vào Thành và bữa tiệc ly. Rất tiếc kịch bản không tạo được mâu thuẫn kịch, thí dụ mâu thuẫn với Giuđa, với Phêrô…
GIẢI VHNT ĐẤT MỚI 2019- ẢNH NÉT ĐẸP CÔNG GIÁO
| TT | Tác giả | Tác phẩm | Giáo Phận | Giải |
| 1 | Maria Gorety
Trần Nguyễn Quỳnh Anh |
Niềm vui | Xuân Lộc | Giải I |
| 2 | Tác giả Đaminh Đỗ Văn Cư | Bộ ảnh “Tội lỗi và Lòng Thương Xót” | Xuân Lộc | Giải II |
| 3 | Đỗ Hữu Tuấn | Ngôi sao nhân ái | Phan Thiết | Giải II |
| 4 | Gioan B Trần Quốc Toản | Quây quần bên Mẹ | Xuân Lộc | Giải III |
| 5 | Giuse Nguyễn Linh Vinh Quốc | Bộ ảnh: Đức TGM Leopoldo Girelli đến với tâm tình đơn sơ khó nghèo | Kon Tum | Giải III
(Bộ ảnh) |
| 6 | Matheo Lê Hữu Thiết | Nhà nguyện ĐCV Thánh Giuse Xuân Lộc | Xuân Lộc | Giải III |
| 7 | Đa Minh Vũ Duy Thông | Nguồn Cội | Xuân Lộc | KK 1 |
| 8 | Đa Minh Nguyễn Hữu Tình | Đường Thương Khó | Xuân Lộc | KK 2 |
| 9 | Antôn Nguyễn Sỹ Dũng | Đức Cha Trao Tặng Quà Cho Các Em Tật Nguyền Học Giỏi | Đắc Lắc | KK 3
(Bộ ảnh) |
| 10 | Phạm Phước
|
Sương sớm trên Gp Đà Lạt | Đà Lạt | KK 4 |
| 11 | Lê Văn Cường
|
Giáo xứ Đạ Nghịch | Đà Lạt | KK 5 |
| 12 | Nguyễn Bá Hạnh | Chung Lòng Hiệp Nguyện | Sai gòn | KK 6 |
(Một tiết mục văn nghệ)
(Tiết mục văn nghệ lúc tổng dợt)
Sau Lễ trao giải là thánh lễ tạ ơn, mừng kỷ niệm 15 năm Giám mục của đức cha Đaminh Nguyễn Chu Trinh, nguyên Giám mục giáo phận Xuân Lộc và họp mặt thân mật.
***
CHÚT TÌNH TRI ÂM 